Blog

Zawsze cieszę się, gdy słyszę od moich klientów, że ich biznes dynamicznie się rozwija. Miło dowiedzieć się o angażowaniu się w nowej projekty czy wchodzeniu we współpracę z nowym kontrahentem. Bardzo często jednak w takich sytuacjach pojawia się konieczność przekształcenia własnej działalności np. z jednoosobowej firmy w spółkę osobową lub kapitałową, bądź założenia nowej jednostki, która lepiej zrealizuje stare i nowe potrzeby biznesu.

W takich sytuacjach klienci pytają mnie jak przenieść dotychczasowe umowy, ze starymi kontrahentami, na taki nowy podmiot? Czy wystarczy tzw. umowa cesji między tymi podmiotami i jedynie krótka informacja do kontrahenta, bo przecież nic się nie zmienia oprócz numeru rachunku i nazwy podmiotu wykonującego usługę?

Umowa przeniesienia praw i obowiązków

W takich sytuacjach, dla zmiany strony umowy, koniecznie jest zawarcie umowy dotyczącej przeniesienia praw i obowiązków, która wymaga jednak zgody kontrahenta. Zatem aby całościowo uregulować sytuację, Państwa kontrahent winien zaakceptować ww. zmianę.

Umowy o świadczenie usług, z jakimi najczęściej mamy do czynienie prowadząc działalność gospodarczą, są bowiem umowami dwustronnie zobowiązującymi, gdzie każdy Strona jest jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem drugiej.

Rozpatrując przykład przeniesienia umowy ze Spółki A na Spółkę B, która polega na świadczeniu usług np. ochrony lub księgowych dla kontrahenta C, Spółka A jest wierzycielem w stosunku do kontrahenta C o zapłatę wynagrodzenia. Jednocześnie jednak jest dłużnikiem w zakresie świadczenia usług w należyty sposób.

Cesja i przejęcie długu

Przeniesienie samej wierzytelności (cesja) – a zatem roszczenia o zapłatę wynagrodzenia – ze Spółki A na Spółkę B nie wymaga zgody kontrahenta (o ile co innego nie wynika z umowy). Zgodnie bowiem z art. 509 par. 1 Kodeksu cywilnego (dalej „k.c.”) wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Jednakże samo przeniesienie wierzytelności nie spowoduje przeniesienie na Spółkę B długu, tj. zobowiązania do świadczenia usług. Stosownie bowiem do art. 519 par. 2 pkt 2 k.c. przejęcie długu może nastąpić przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.

Zatem do przeniesienia długu w postaci zobowiązania do świadczenia usług jest konieczna zgoda kontrahenta, jako wierzyciela, który wyraża zgodę by jego dłużnik Spółka A przeniósł zobowiązanie do świadczenia usług na osobę trzecią – Spółkę B.

Możliwy jest jeszcze trzeci wariant, gdzie to kontrahent podpisuje z Spółą B umowę przenoszącą zobowiązanie do świadczenia usług Spółki A na Spółkę B. Wtedy jednak Spółka A musi wyrazić na to zgodę (art. 519 par. 2 pkt 1 k.c.).  

Wnioski

W związku z powyższym jest możliwe przeniesienie wierzytelności o zapłatę wynagrodzenia ze Spółki A na Spółkę B, bez zgody kontrahenta. W takiej jednak sytuacji zobowiązanym do świadczenia usług oraz ponoszącym z tego tytułu odpowiedzialność będzie dalej Spółka A. Aby przenieść ww. dług z Spółką A do Spółki B konieczna jest zgoda kontrahenta.

Jednocześnie nie rekomenduję jedynie samego przeniesienia wierzytelności (cesji) o zapłatę wynagrodzenia, bez przenoszenia zobowiązania do świadczenia usług. Powyższe prowadzi bowiem do dziwnej dwupodmiotowości stosunku prawnego, gdzie Spółka B będzie otrzymywała wynagrodzenie za usługi, które nadal świadczy Spółka A (powstaje problem odpowiedzialności w razie reklamacji kontrahenta). Jednocześnie rodzi to problemy podatkowe i karno-skarbowe, gdyż Spółką B wystawiałaby faktury za usługi, których nie wykonuje (problem tzw. pustych faktur).

W związku z powyższymi argumentami, sugeruję jednak by zawsze zawierać między podmiotem, którego działalność chcemy ograniczyć lub wygasić, a nową jednostką, umowę przeniesienia praw i obowiązków. Jednocześnie – najlepiej przed – zawarciem takiej umowy, poinformować o tym kontrahentów i uzyskać ich zgodę na zmianę podmiotu świadczącego usługi.