Blog

Jeden z moich klientów ostatnio zapytał mnie czy słyszałem o tym, iż od początku 2019 r. nie trzeba już przeprowadzać szkoleń okresowych BHP dla pracowników? Odpowiedziałem, iż znam wyżej wymienioną nowelizację, której celem było ułatwienie życia przedsiębiorcom, ale niestety – jak to często w Polsce bywa – zmiana korzystna dla biznesu jest obwarowana pewnymi warunkami.

Regulacja prawna

Nowelizacja dotycząca ułatwień dla przedsiębiorców w zakresie szkoleń bhp została określona w art. 237(3) § 2 (2) Kodeksu pracy. Zgodnie z przedmiotowym przepisem, szkolenie okresowe pracownika, o którym mowa w § 2 (szkolenie okresowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy), nie jest wymagane w przypadku pracownika na stanowisku administracyjno-biurowym, gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajduje się w grupie działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, chyba że z oceny ryzyka, o której mowa w art. 226 pkt 1, wynika, że jest to konieczne.

Mając powyższą regulacja na uwadze, należy stwierdzić iż ustawodawca dopuszcza odstąpienie od okresowych szkoleń bhp, gdy spełnione zostaną łącznie następujące warunki:

1. pracownik musi zajmować stanowisko administracyjno-biurowe,
2. przeważająca działalność pracodawcy widoczna w rejestrze REGON Głównego Urzędu Statystycznego nie może przekraczać trzeciej kategorii ryzyka określonej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 757),
3. ocena ryzyka zawodowego przyjęta przez pracodawcę nie nakazuje przeprowadzania szkoleń bhp, mimo spełnienia kryteriów z pkt 1 i 2 powyżej.

Sposób ustalenia czy możemy zrezygnować ze szkoleń okresowych BHP

W związku z powyższym, na podstawie rejestru REGON (dostęp: https://wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl/appBIR/index.aspx) oraz wyżej wskazanego rozporządzenia z dnia 29 listopada 2002 r. (dostęp: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190000757) należy ustalić przeważające rodzaje działalności i przypisane do nich kategorie ryzyka dla danego pracodawcy.

I tak, tytułem przykładu, w przypadku firmy handlowej, najczęstszym głównym przedmiotem działalności gospodarczej będzie:

– POZOSTAŁA SPRZEDAŻ DETALICZNA PROWADZONA W NIEWYSPECJALIZOWANYCH SKLEPACH, oznaczona kodem PKD 4719Z, sekcja G-47.

            Zgodnie z wyżej wymienionym rozporządzeniem, ten przedmiot działalności przypisany jest do 3 kategorii ryzyka.

W związku z tym pracodawcy zajmujący się szerokorozumianym handlem, spełniają określony w przepisach wymóg niskiej kategorii ryzyka w ramach przeważającego przedmiotu działalności.

Pracownik administracyjno-biurowy, czyli kto?

Zatem, dla ustalenia braku konieczności dokonywania szkoleń, musimy jeszcze ustalić czy:

1. pracownicy pracują na stanowiskach administracyjno-biurowych,
2. oraz czy ocena ryzyka nie przewiduje jednak konieczności wykonywania okresowych badań?           

Źródłem problemów jest brak zdefiniowania pracownika administracyjno-biurowego zarówno na gruncie przepisów Kodeksu pracy, jak również w przepisach szczegółowych zawartych np. w rozporządzeniach. Rodzi się zatem pytanie czy do wyżej wskazanej kategorii należy zaliczyć każdą osobę, której głównym miejscem pracy jest biuro, a jako narzędzi używa przede wszystkim komputera, drukarki czy telefonu komórkowego?

Pewną wskazówką może być przepis § 14 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.). Stosownie do przedmiotowej regulacji, szkolenie okresowe odbywają:

1. osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami, w szczególności kierownicy, mistrzowie i brygadziści;

• pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych;

• pracownicy inżynieryjno-techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy maszyn i innych urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji;

• pracownicy służby bezpieczeństwa i higieny pracy i inne osoby wykonujące zadania tej służby;

• pracownicy na stanowiskach administracyjno-biurowych;

• pracownicy niewymienieni w pkt 1-5, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Z zacytowanego powyżej przepisu, który zawiera wyraźny podział osób oraz pracowników, którzy podlegają szkoleniom okresowym wynika, iż niezależnie od tego czy pracodawca, kierownik czy główny technik będzie wykonywał pracę w biurze, przy pomocy głównie komputera oraz telefonu i tak nie będzie mógł zostać zakwalifikowany do kategorii pracownika administracyjno-biurowego w zakresie szkoleń okresowych. Prawodawca bowiem wyraźnie rozróżnia wyżej wskazane osoby od pracowników na stanowiskach administracyjno-biurowych.

W związku z powyższym zgodziłbym się, że zwykle osoby pracujące w biurze mogą zostać zwolnione z obowiązku okresowych szkoleń bhp. Nie będzie to jednak dotyczyło osób na stanowiskach kierowniczych (Zarząd, prokurenci, menadżerowie działów) czy technologów produkcji oraz inżynierów, nawet jeżeli ich głównymi narzędziami pracy są laptop, drukarka czy telefon komórkowy.

Ocena ryzyka

Oczywiście ostatnim elementem pozostaje wewnętrzna ocena ryzyka pracodawcy, która może przewidywać konieczność okresowych badań nawet dla pracowników zwolnionych z okresowych szkoleń bhp w świetle regulacji z art. 237(1) § 2(2) k.p. Problem ze stosowaniem powyższej regulacji to właściwa ocena ryzyka, która i tak niestety może zostać zakwestionowana przez Państwową Inspekcję Pracy.

Opisanego niebezpieczeństwa trudno jednak uniknąć w 100%. Na pewno jednak analiza przeprowadzona według wyżej wskazanych kroków pozwoli zmniejszyć ryzyko zarzutu braku właściwego zakwalifikowana pracownika jako zwolnionego z obowiązku szkoleń bhp.